امام سجاد علیه السلام از خداوند می خواهد که فرزندانش، پرهیزکار ، پاک و فرمانبر خداوند شوند. پس باید به این نکته توجه داشت که افزون بر رعایت اصول تربیتی، باید از خداوند خواست که فرزندان در مسیر درست اعتقادی قرار گیرند:
وَ اجْعَلْهُمْ أَبْراراً أَتْقِیاءَ بُصراءَ سامِعِینَ مُطِیعِینَ لَکَ . 1
ایشان را نیکوکاران و پرهیزکاران و بینایان (راه حق ) و شنوندگان (سخن راست ) و فرمانبران خود قرار ده .
امام این گونه بر تربیت صحیح و نیکوی فرزندان تأکید می کند:
وَ أَعِنِّی عَلی تَرْبِیتِهِمْ وَ تَأْدِیبِهِمْ وَ بِرِّهِمْ .2
و مرا در پرورش و تأدیب (راه پسندیده نمودن ) و نیکی کردن ایشان یاری فرما.
تربیت فرزند از حقوق او و بر گردن پدر و مادر است، چنان که امام صادق علیه السلام می فرماید:
تَجِبُ لِلْوَلَدِ عَلی والِدِهِ ثَلاثُ خِصالٍ: إِخْتِیارُهُ لِوالِدَتِهِ وَ تَحْسِینُ اسْمِهِ وَالْمُبالَغَةُ فِی تَأْدِیبِهِ.3
سه چیز برای فرزند بر عهده پدر است: برگزیدن مادر خوب برای او، نام نیک بر او نهادن و تلاش فراوان در تربیت او.
در این روایت بر تربیت تأکید شده است؛ یعنی پدر باید در تربیت فرزندان بسیار بکوشد و با استفاده از شیوه های مناسب و توکل به خداوند، صبورانه و با دقت، تمام همت خود را در تربیت فرزندان صرف کند. البته باید دانست که تربیت از لحظه انعقاد نطفه آغاز می شود و تا پایان بلوغ و پس از آن ادامه می یابد و هرگز نباید گمان کرد که «بچه است و نمی فهمد؛» زیرا بسیاری از کارهای پدر و مادر و اطرافیان از کودکی در او تأثیر می گذارد.
در تربیت فرزندان گاهی لازم است پدر و مادر شیوه تشویق و تنبیه بهنگام را به کار گیرند. برای نمونه، وقتی کودک شما به مسجد آمد یا دخترتان خود را به حجاب آراسته کرد، به او محبت ویژه کنید، لباس یا خوراکی مورد علاقه اش را برای او بخرید و به شیوه ای مناسب او را تشویق کنید.
نکته دیگر در تربیت فرزند، انتخاب نام نیکو برای وی است که در روایات بر آن بسیار تأکید شده است. فرزندی که نام یکی از اولیای دین را دارد، رابطه ای بین خود و او احساس می کند. ازاین رو، تلاش می کند خود را از نظر روحی و اخلاقی به آن شخص نزدیک سازد. این ارتباط درونی با صاحبِ نام می تواند وی را از انجام کارهای ناروا بازدارد. البته باید والدین، فرزند خود را به این نکته ها توجه دهند.4

برچسب‌ها: سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)