امروز:
مقام معظم رهبری :
رايانه‌ها و ارتباطات اينترنتى و فضاى مجازى و سايبرى فرصت فوق‌العاده‌اى است؛ مبادا اين فرصت ضايع شود

قناعت ، انسان را به کفایت و بی نیازی می رساند. در روایات نیز بی نیازی ، نتیجه قناعت معرفی شده است .
از امام باقر یا امام صادق علیه السلام نقل می کنند: «مَنْ قَنَعَ بِما رَزَقَهُ اللهُ فَهُوَ مِنْ أَغْنَی النَّاسِ؛ هرکس به آنچه خدا به او روزی کرده است، قانع باشد، او از بی نیازترین مردمان است ».
1
امام سجاد علیه السلام از کمی قناعت به خداوند پناه می برد؛ زیرا در کنار ناشکری در برابر نعمت های خداوند، موجب اظهار نیاز انسان به دیگران می شود: «(أَعُوذُ بِکَ )... مِنْ قِلَّةِ الْقَناعَةِ ؛ (بار خدایا! به تو پناه می برم )... از کمی قناعت ».2
در تعیین مرز قناعت، باید توجه کرد که بخل و سخت گیری بر خانواده ، قناعت نیست، بلکه قناعت، رضایت انسان است به آنچه دارد تا خود را برای کسب پول و ثروت بیشتر به سختی نیندازد.
«قناعت ، ضد حرص است و آن اکتفا به مقدار نیاز و ضرورت از مال و دیگر امور دنیوی است و صفتی نیکو و از بزرگ ترین وسایل رسیدن به سعادت همیشگی است و فرد قانع ، اندیشه ای آرام و دور از اشتغال دارد که آسوده به کارهای خود می پردازد».
3
طمع، به معنای تمایل نفس به چیزی از روی آرزوی شدید و آزمندی است .
4 حرص، زیاده روی در آزمندی و میل و اراده است 5 و قناعت نکردن ، انسان را به سوی حرص و طمع سوق می دهد. امام صادق علیه السلام می فرماید: «وَ کُلَّمَا نَقَصَ مِنَ الْقَناعَة ِ زادَ فِی الرَّغْبَةِ؛ هرچه قناعت کمتر باشد، رغبت انسان (حرص و طمع ) زیادتر می شود».6
قناعت اگر در همه امور زندگی (پوشاک ، خوراک ، شهوت، تمایلات نفسانی ، ثروت و...) صورت بگیرد، ریشه طمع و شهوت و هواهای نفسانی قطع می شود و با آسایش خاطر و توجه کامل می توان به امور معنوی پرداخت. 7 در مقابل، حرص و طمع ، انسان را نیازمند می کند تا آنجا که حاضر می شود از آبرو و کرامت نفس بگذرد و به دیگران اظهار نیاز کند، ولی با قناعت ، انسان تا حد ممکن، به اظهار نیاز به دیگران روی نمی آورد.
امام سجاد علیه السلام دوری از طمع و اظهار نیاز به مردم را این گونه توصیف می کند:
رَأَیتُ الْخَیرَ کُلَّهُ قَدِ اجْتَمَعَ فِی قَطْعِ الطَّمَعِ عَمّا فِی أَیدِی النّاسِ وَ مَنْ لَمْ یرْجُ النّاسَ فِی شَی ءٍ وَ رَدَّ أَمْرَهُ إِلَی اللهِ عَزَّوجَل َّ فِی جَمِیعِ أُمُورِهِ اسْتَجابَ اللهُ عَزَّوَجَل َّ لَهُ فِی کُل ِّ شَی ءٍ.
8
تمام خیر و نیکی را دیدم که در بریدن طمع از دست مردم است و هرکس هیچ امیدی به مردم نداشته باشد و امرش را در هرکاری به خدای ـ عزّوجل ّـ واگذارد، خداوند در هر خواسته ای او را اجابت می کند.
امام سجاد علیه السلام نیز از پیامدهای ویرانگر حرص و طمع، به خداوند پناه می برد و می فرماید: «أَعُوذُبِکَ مِنَ الطَّمَعِ وَ...؛ خدایا! از طمع ورزی ، به تو پناه می برم.»
9 و در جای دیگر می فرماید: «وَ اَعِذْنِی... مِنْ َهَلَعِ أهْلِ الْحِرْصِ ؛ خدایا! مرا از حرص آزمندان پناه ده ».10

 


برچسب‌ها: مقالات - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)


تاریخ : [ چهارشنبه 1395/3/19 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]


برای آنکه انسان از اظهار نیاز به دیگران خودداری کند، چه راهی باید برود؟ آیا همین که به کار کردن روی آورد، کافی است؛ یعنی دنبال کار و تجارت بودن او را بی نیاز می کند؟ به نظر می رسد این ، کافی نباشد و افرادی در زندگی با وجود کار کردن باز به اظهار نیاز به دیگران ، ( برای نمونه، درخواست وام برای بهتر کردن خانه خود) روی می آورند. پس باید راه دیگری جست . یکی از مؤثرترین راه های بی نیازی از دیگران، قناعت پیشگی است.
در روایت ها و دعاها، معصومان علیه السلام از خداوند می خواهند که در زندگی در درجه «کفاف» باشند. در صحیفه سجادیه درباره قناعت پیشگی گاهی واژه «کفاف » و گاهی «کفایت » آمده است: «(نَعُوذُ بِکَ )... مِنْ فِقْدان ِ الْکَفافِ ؛ (خدایا! به تو پناه می بریم )... از نیافتن روزی به اندازه نیازمندی ».
1
امام سجاد علیه السلام برای رهایی از ذلت دَین داشتن به دیگران نیز می فرماید: «وَ أَجِرْنِی مِنه ُ بِوُسْعٍ فاضِلٍ أَوْ کَفافٍ واصِل ٍ؛ (بار خدایا) مرا به توانگری بسیار یا روزی به اندازه حاجت و نیازمندی (همیشه، از ذلّت دَین ) برهان «.2
پیامبر گرامی اسلام نیز از خداوند درخواست می کند: «أَللّهُمَّ اجْعَلْ قُوتَ آلِ مُحَمَّدٍ کَفافًا؛ خدایا! روزی آل محمد را به قدرکفاف قرار ده...».3
در تعریف کفاف گفته اند: «آن چیزی است که زیادتر از حدش نباشد و به قدر حاجت و نیاز باشد، چنان که صاحبش را از طلب و اظهار نیاز به دیگران بازمی دارد».


برچسب‌ها: مقالات - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع) - فضایل امام سجاد


تاریخ : [ چهارشنبه 1395/3/19 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]

ادامه مطلب

آیا اظهار نیاز از سوی فقیر، برای قرض گرفتن و صدقه خواستن ناپسند است؟
اگرچه بی نیازی از مردم فقط در کارهای اقتصادی نیست و در عرصه مقام و... نیز مطرح است ، این لفظ بیشتر در موارد اقتصادی به کار می رود. امام سجاد علیه السلام می فرماید: «وَأَغْنِنِی وَ أَوْسِعْ عَلَی َّ فِی رِزْقِکَ ؛ و مرا (از دیگران ) بی نیاز فرما و روزی ات را بر من گشایش ده .»
1
و در فرازی دیگر آمده است:
وَ مَنْ تَوَجَّهَ بِحاجَتِهِ إِلی أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ أَوْجَعَلَهُ سَبَبَ نُجْحِها دُونَکَ فَقَدْ تَعَرَّضَ لِلْحِرْمانِ وَاسْتَحَق َََّ مِنْ عِنْدِکَ فَوْتَ الْإِحْسان ِ.
2
و هرکس برای حاجت خود به یکی از آفریدگانت روی آورد یا جز تو را سبب برآمدن آن حاجت قرار دهد، به نومیدی گراییده و سزاوار احسان نیافتن از تو گردیده است .
در بعضی فرازها، امام واگذار نکردن امور خود به دیگران را از خداوند می خواهد:
وَ لا تَکِلْنِی إِلی خَلْقِکَ بَلْ تَفَرَّدَ بِحاجَتی وَ تَوَل َّ کِفایتی.
3
و مرا به خلق خویش وامگذار، بلکه بی واسطه خواسته ام را برآور و خود، کارساز من باش .
إِنْ وَکَلَتِنی إِلی خَلْقِکَ تَجَهَّمُونِی وَ إِنْ أَلْجَأْتَنِی إِلی قَرابَتِی حَرَمُونِی وَ إِنْ أعْطَوْا أَعْطَوْا قَلِیلاً نَکِداً وَ مَنُّوا عَلَی َّ طَویلاً وَ ذَمُّوا کَثِیراً.
4
و اگر مرا به خلق خویش واگذاری ، روی در هم کشند و اگر به اقوامم حوالت دهی، محرومم سازند و اگر عطا کنند، عطایی اندک و پردردسر دهند و بر من منّت فراوان نهند و نکوهش بسیار کنند.


برچسب‌ها: مقالات - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)


تاریخ : [ سه شنبه 1395/3/18 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]

ادامه مطلب

آیا درخواست کردن و کمک مالی خواستن از دیگران ، خوب است یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسش، از صحیفه سجادیه کمک می گیریم. حضرت زین العابدین علیه السلام از فقر و تنگ دستی به خداوند پناه می برد: «أَعُوذُ بِکَ مِنْ ضَنْکِ الْمَعاشِ؛ خدایا! به تو پناه می برم از زندگی سخت ».1
حضرت از خداوند می خواهد که زندگی اش با تنگ دستی همراه نباشد: «وَ لا تَجْعَلْ عَیشی کَدًّا کَدّاً؛ و زندگی ام را سخت و دشوار قرار مده2 «وَلا أَفْتَقِرَن َّ وَ مِنْ عِنْدِکَ وُسْعِی؛ و بی چیز و نیازمند نگردم که گشایش (زندگی ) من از تو است .»3 و ایمن ماندن از آبروریزی به دنبال فقر را درخواست می کند: «وَ لا تَبْتَذِلْ جاهِی بِالْإِقْتارِ فَأَسْتَرْزِقَ أَهْلَ رِزْقِکَ ؛ و ارجمندی ام را به تنگ دستی خوار مگردان ؛ آن سان که از روزی خورانت روزی بخواهم «.4
همان گونه که دیدیم ، حضرت امام سجاد علیه السلام ، خطر بزرگی را در ثروتمندی گوشزد می کند که مسلمانان باید مراقب آن باشند، درحالی که خواهان زندگی راحت و تجارت پربرکت نیز هستند:
أَلَّلهُم َّ ارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِکَ مالاً طَیباً کَثِیراً فَاضِلاً لایطْغِینِی وَ تِجارَةً نامِیةً مُبارَکَةً لاتُلْهِینِی .
5

خدایا! از فضلت به من مال پاک و زیاد تمام نشدنی روزی کن که مرا به طغیان واندارد و تجارت پرسود پربرکتی عطا کن که مرا به سرگرم شدن به دنیا واندارد.


برچسب‌ها: مقالات - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)


تاریخ : [ شنبه 1395/3/15 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]

ادامه مطلب

انسان مسلمان آنچه را برای خود و خویشان و نزدیکانش می پسندد، برای دیگران به ویژه همسایگان و دوستان نیز می پسندد. امام سجاد علیه السلام این ویژگی را در فراز زیر بیان می کند:
وَ أُوجِبُ لَهُمْ مآ أُوجِبُ لِحامَّتِی وَ أَرْعی لَهُمْ ما أَرْعی لِخَاصَّتِی .
1
و آنچه برای خویشاوندان خود می خواهم، برای دوستان و همسایگانم بخواهم و آنچه برای خاصان و نزدیکان خود منظور می دارم، برای ایشان در نظر بگیرم.
ما بهترین امکانات و خالصانه ترین راهنمایی ها و مشاوره ها را برای نزدیکان و به ویژه خانواده خود فراهم می کنیم. پس با دیگران (دوستان و همسایگان) نیز باید این گونه باشیم و آنها را مانند خویشتن بدانیم. امام صادق علیه السلام این امر را یکی از حقوق واجب برادر مؤمن ذکر می کند:
لِلْمُؤْمِنِ عَلَی الْمُؤْمِنِ سَبْعَةِ حُقُوقٍ واجِبَةٍ لَهُ مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَل َّ وَ اللهُ سائِلُهُ عَمّا صَنَعَ فِیها... وَأَنْ یحِبَّ لَهُ ما یحِب ُّ لِنَفْسِهِ .
2
مؤمن بر گردن دیگر مؤمن هفت حق واجب از خداوند دارد و خداوند از او درباره آنچه در این زمینه انجام می دهد، بازخواست می کند:... (یکی از آنها) آنچه برای خود می پسندد، برای او نیز بپسندد.
برای همسایه نیز تعبیر مشابهی در روایات آمده است . امام صادق علیه السلام می فرماید:
در کتاب امیرالمؤمنین علی علیه السلام خواندم که رسول خدا صلی الله علیه و اله نوشته ای بین مهاجر و انصار و هرکسی از اهل مدینه که به آنها ملحق می شد، می نوشت که این جمله در آن این است :
وَ إِن َّ الجارَّ کَالنَّفْسِ غَیرَ مُضارٍّ وَلاآثِمٍ وَ حُرْمَةُ الجارِّ کَحُرْمَةِ أُمِّهِ وَ أَبِیهِ.3 همسایه مانند خود انسان است، به اندازه خودش لازم است رعایت حال او شود و از وی حفاظت به عمل آید، مگر همسایه ای که برای همسایه ضرر داشته باشد و در حق همسایه به جرم و جنایت و خیانت آلوده شود و احترام و ارزش همسایه به سان احترام پدر و مادر است .
4


برچسب‌ها: مقالات - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)


تاریخ : [ سه شنبه 1395/3/11 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]


از دوستی و ارتباط با انسان های بدکردار و کسانی که از مسیر فرمان بری خداوند بیرون هستند، نهی شده است : «وَ أَلْبِسْ قَلْبِی الْوَحْشَةَ مِنْ شِرارِ خَلْقِکَ ؛ (بار خدایا) دلم را از افراد بد مخلوق خویش (گنه کاران ) برهان».1
«وَ لا مُجامِعَةَ مَنْ تَفَرَّقَ عَنْکَ ؛ و چنان مکن که با آنان که از تو بریده اند، بپیوندم».2
در برداشتی کلی ، تمام کسانی را که از مسیر فرمان خداوند بیرون هستند، می توان جزو افرادی دانست که از دوستی و هم صحبتی با آنها نهی شده است و چنین افرادی همان بندگان گنه کار هستند که به «شرار خلق» تعبیر شده اند.
در دعاها بعضی ویژگی های این افراد، برجسته تر بیان شده است که باید به آنها دقت شود:

یک ـ دشمنان پیامبر و اهل بیت علیهم السلام
(وَأَعِذْنِی وَذُرِّیتی ) مِنْ شَرِّ کُلِّ ّ مَنْ نَصَبَ لِرَسُولِکَ وَلِأَهْلِ بَیتِهِ حَرْباً مِنَ الْجِنِّ وَ الْاِنْسِ .
3
(بارخدایا! من و فرزندانم را) از شر هر جن و انسی که برای پیامبرت و خاندانش جنگی (دشمنی ) برپا کرده و آشکار ساخته ... (پناه ده ).

دو ـ بدعت گذاران
(وَ أَکْمِلْ ذلِکَ لِی ) وَ رَفْضِ أَهْلِ الْبِدَعِ .
4
و مرا (ای خدا در این صفات متقین) با فروگذاشتن اهل بدعت... ( به کمال مطلوب برسان).

سه ـ گروه های منحرف
(وَ رَفْضِ ) مُسْتَعْمِلِ الرَّأْی الْمُخْتَرَعِ.
5
و مرا (ای خدا در این صفات متقین) در طرد پیروان باورهای از خود درآورده کسان... به کمال مطلوب برسان.
بنا بر این حدیث، انسان باید با افرادی که انواع مدها، لباس ها و اندیشه های انحرافی نظیر بهاییت را تبلیغ می کنند، هرگز رابطه برقرار نسازد.

چهار ـ خوش گذران
(وَ أَعِذْنِی وَ ذُرِّیتِی ) مِنْ شَرِّ کُل ِّ مُتْرِفٍ حَفِیدٍ.
6
(بار خدایا! من و فرزندانم را) از شر هر خوش گذران غرق در ناز و نعمت پناه ده .
«مترف» کسی است که در لذت ها و شهوت های دنیا غرق شده است ؛ کسی که خوش گذرانی می کند و نعمت زیاد او را مغرور ساخته است .
7
دوستی با افرادی که غرق خوش گذرانی و نعمت های این جهانی هستند، به سبب غرورشان پسندیده نیست؛ زیرا بیم آن می رود که دوست را نیز به این وادی بکشانند.

پنج ـ زشت سیرتان
امام سجاد علیه السلام خطاب به یکی از فرزندانش فرمود:
یا بُنَی ََّ! انْظُرْ خَمْسَةً فَلاتُصاحِبْهُمْ وَ لا تُحادِثْهُمْ وَ لا تُرافِقْهُمْ فِی طَرِیقٍ ، فَقالَ یا أَبَةِ مَنْ هُمْ ؟ قالَ علیه السلام : اِیاکَ وَ مُصاحَبَةَ الکَذّابِ ، فَإِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ السَّرابِ یقرِّبُ لَکَ الْبَعِیدَ وَ یبَعِّدُ لَکَ الْقَریبَ وَ اِیاکَ وَ مُصَاحَبَةَ الْفاسِقِ فَإِنَّهُ بایعَکَ بِأُکْلَةٍ أَوْ أَقَلَُ ّ مِنْ ذلِکَ وَ إِیاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْبَخِیلِ فَإنَََّهُ یخْذُلُکَ فِی مالِهِ أَحْوَجَ ما تَکُونُ إِلَیهِ . وَ إِیاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْأَحْمَقِ فَإِنَّهُ یریدُ أَنْ ینْفَعَکَ فَیضُرُّکَ وَ إِیاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْقاطِعِ لِرَحِمِهِ فَإِنِّی وَجَدْتُهُ مَلْعُوناً فِی کِتاب ِ اللهِ.
8
ای فرزندم ! مواظب پنج گروه باش و با آنان هم نشینی و گفت وگو و دوستی در راهی (و در جهت اهدافت ) مکن! فرزندش گفت : پدرم اینان چه کسانی هستند؟ امام فرمود: برحذر باش از هم نشینی با فردی که بسیار دروغ می گوید؛ زیرا او به منزله سرابی است که راه دور را برای تو نزدیک نشان می دهد و راه نزدیک را برای تو دور جلوه می دهد و از هم نشینی فرد فاسق دوری کن ؛ زیرا بر سر یک لقمه و یا کمتر از آن بر سر تو معامله می کند و از هم نشینی با بخیل و خسیس بپرهیز؛ زیرا او در نهایت حاجت تو به وی، تو را واگذارد. از هم نشینی فرد احمق بپرهیز؛ زیرا او می خواهد به تو سود رساند، ولی ضرر می زند. از هم نشینی با قاطع رحم بپرهیز؛ زیرا در کتاب خداوند (قرآن ) او ملعون معرفی شده است .


برچسب‌ها: مقالات - صحیفه سجادیه - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)


تاریخ : [ سه شنبه 1395/3/4 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]


«(وَ وَفِّقّْهُمْ )... سَدِّ خَلََّتِهِمْ ؛ (آنان را توفیق ده ) در جلوگیری از فقر و نیازمندی ناتوانانشان «.1
همسایگان و دوستان ممکن است به هم نیاز داشته باشند، به ویژه وقتی فقیر یا ناتوان هستند. «سد» یعنی «جبران و برطرف کردن چیزی از ریشه».2

انسان در برابر همه نیازمندان جامعه وظیفه دارد، ولی در قبال دوستان و همسایگان، وظیفه اش بیشتر است و باید در جهت رفع فقر آنان بیشتر بکوشد و آبرومندانه برای آنها گام بردارد. به راستی، اگر همه با توجه به این آموزه ها به همسایگان و دوستان فقیر خود کمک می کردند، فقر در جامعه برطرف می شد.
لزوم رسیدگی به حال همسایگان فقیر در روایات دیگر امامان نیز سفارش شده است . امام باقر علیه السلام به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله فرمود:
«ما آمَنَ بِی مَنْ باتَ شَبْعَان َ وَ جارُهُ جائِعٌ؛ کسی که شب سیر بخوابد درحالی که همسایه اش گرسنه است، به من ایمان نیاورده است.»3 و نیز فرمود: «وَ مامِنْ أَهْلِ قَرْیةٍ یبِیت ُ فِیهِمْ جائِعٌ ینْظُرُاللهُ إِلَیهِمْ یوْمَ الْقِیامَةِ؛ خداوند به هیچ یک از اهالی قریه ای که در آن فردی گرسنه بخوابد، در روز قیامت نظر نمی کند».
4
نگاه سخاوتمندانه و بخشش را نباید از دوستان و همسایگان دریغ کرد، چنان که امام سجاد علیه السلام می فرماید:
وَالْعَوْدِ عَلَیهِمْ بِالْجِدَةِ وَ الْإِفْضالِ.
5
(بار خدایا! دوستان و همسایگانم را) به دریغ نورزیدن از تقدیم پیشکش و بخشش فراوان (موفّق بدار).


برچسب‌ها: مقالات - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)


تاریخ : [ دوشنبه 1395/3/3 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]


درباره اینکه چه کسی شایستگی دوستی را دارد و با چه کسانی نباید دوستی کرد، می توان با معیاری کلی از صحیفه سجّادیه پاسخ داد. امام سجاد علیه السلام می فرماید:
وَهَبْ لِی الْأُنْسَ بِکَ وَ بِأَوْلیائِکَ وَ أَهْلِ طاعَتِکَ .
1
و دوستی و خوگرفتن به خود و دوستانت و کسانی را که از فرمان هایی اطاعت می کنند، به من ببخش .
در این دعا، با سفارش به دوستی با اولیای الهی و آنان که از دستورهای الهی پیروی می کنند، این دوستی، هم ردیف با دوستی خداوند خوانده شده است . پس انسان باید به دنبال دوستی با کسانی باشد که با انجام واجبات الهی و ترک کارهایی که خدا نهی کرده است، او را اطاعت می کنند.
امام سجاد علیه السلام در دعاها و احادیث دیگری نیز همین مضمون را بیان می کند: «أَسْئَلُکَ حُبَّکَ وَ حُب ََّ مَنْ یحِبُّکَ ؛ خدایا! از تو محبّت به خودت و محبّت به کسانی که تو را دوست دارند، مسئلت می کنم. »
2 به یقین، کسی خدا را دوست دارد که در فرمان برداری او کوشا است.
نقل است نافع بن جبیر از امام سجاد علیه السلام پرسید: چرا با اقوام و انسان هایی از طبقه پایین جامعه هم نشینی می کنید ؟ امام سجاد علیه السلام در پاسخ می فرماید: «إنِِّی اُجالِسُ مَنْ أَنْتَفِعُ بِمُجالَسَتِهِ فِی دِینِی؛ من با کسانی هم نشینی می کنم که از هم نشینی با آنان به دینم سودی برسد.»
3 و کسی در دین به انسان سود می رساند که اهل عمل و طاعت باشد و صحبت و هم نشینی با او معارف دینی انسان را رشد دهد.
در حدیثی دیگر، امام سجاد علیه السلام ، دوست رستگار و شایسته را از خوشبختی های انسان برمی شمرد:
مِنْ سَعادَةِ الْمَرْءِ أَنْ... یکُونَ خُلَطآؤُهُ صالِحِین َ... .
4
از جمله موارد خوشبختی انسان آن است که دوستانی صالح و شایسته داشته باشد.


برچسب‌ها: مقالات - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)


تاریخ : [ دوشنبه 1395/3/3 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]


امام سجاد علیه السلام می فرماید: «وَ أَکافِی مَنْ قَطَعَنِی بِالصِّلَةِ؛ (بار خدایا! مرا توفیق ده...) با آن کس که رشته مودّت بریده است، بپیوندم.»1 امام این توصیه را درباره خویشاوندان نمی کند، ولی یکی از موارد برجسته آن ، خویشاوندان است. امام صادق علیه السلام به نقل از پیامبر فرمود: «لا تَقْطَعْ رَحِمَکَ وَ إِنْ قَطَعَکَ؛ با خویشاوندانت قطع رحم نکن ، اگرچه آنان با تو قطع رابطه کردند».2
پیامبر اسلام فرمود:
أَلا أَدُلُّکُمْ عَلی خَیرِ أَخْلاقِ أَهْلِ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ : مَنْ عَفا عَمَّنْ ظَلَمَهُ وَ وَصَلَ مَنْ قَطَعَهُ وَ یعْطِی مَنْ حَرَمَهُ .
3
آیا شما را به بهترین اخلاق اهل دنیا و آخرت خبر دهم : کسی که فردی را که به او ظلم کرده است، ببخشاید و با آن کس که با او قطع رابطه کرده، ارتباط برقرار سازد و به کسی که او را محروم کرده است، عطا و بخشش کند.
قطع رحم پی آمدهایی دارد که دو مورد آنها را بیان می کنیم :

الف) وبال در دنیا
امام علی علیه السلام فرمود:
ثَلاثُ خِصالٍ لایمُوتُ صاحِبُهُن َّ حَتّی یری وَ بالَهُن َّ: اَلْبَغْی وَ قَطِیعَةُ الرَّحِمِ وَ الْیمِینُ الْکاذِبَةُ .
4
سه خصلت است که صاحب آن نمی میرد تا وبال و سنگینی آن را در این دنیا ببیند: ستم، قطع رحم و قسم دروغ .

ب) بی ایمانی
قطع رحم ، بی ایمانی را به دنبال دارد. در حدیثی از امام علی علیه السلام آمده است : «ما آمَنَ بِاللهِ مَنْ قَطَعَ رَحِمَهُ؛ کسی که قطع رحم کند، به خدا ایمان نیاورده است ».
5

صله رحم مستحب است در صورتی که به مرز قطع رحم نرسد، و ملاک قطع رحم آن است که خویشاوندان از این قطع ارتباط ناراحت شوند.
س: فردی از مقام معظم رهبری پرسیده بود که برادرش مقید به مسائل شرعی نیست، از ماهواره استفاده می کند و این فرد نگران تربیت فرزندان خویش در این ارتباط است. آیا جایز است با او قطع رحم نمایم؟
ج: قطع رحم حرام است، ولی صله رحم منحصر در دیدوبازدید نیست، بلکه از راه های دیگر (مانند تلفن، نامه و امثال آن) نیز محقق می شود.
6

براین اساس، باید دقت کرد که نیازی نیست انسان به دلیل برخی مسائل مانند پرداخت نکردن خمس، دیدوبازدید خود را قطع کند.
بنا بر استفتایی از مراجع تقلید:
س: رفت وآمد با خانواده ای که خمس پرداخت نمی کنند، چه حکمی دارد؟
ج: معاشرت با آنان اشکال ندارد و اگر یقین نداشته باشد به غذای آنها خمس تعلق گرفته، خوردن آن نیز جایز است و چنانچه احتمال تأثیر بدهد، آنان را ارشاد کند.
7


برچسب‌ها: مقالات - صحیفه سجادیه - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)


تاریخ : [ يکشنبه 1395/3/2 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]


حضرت سجاد علیه السلام از خداوند می خواهد که فرزندانش و فرزندان تمام مسلمانان ، مطیع پدر و مادر باشند و سزاوار «عاق والدین» نباشند:
مُطِیعِین َ غَیرَ عاصِینَ وَ لا عاقِّینَ و لامُخالِفِینَ وَ لاخاطِئِینَ .
1
و (در انجام دستور، مرا ) فرمان بر قرار ده ، نه گناهکار و نه بدکننده و مخالفت کننده و خطاکار.
امام در دعا برای پدر و مادر از خداوند می خواهد که مبادا عاق والدین شود :
... وَ لا تَجْعَلْنِی فِی أهْلِ الْعُقُوقِ لِلْآباءِ وَ الْأُمَّهاتِ یوْمَ تُجْزی کُل ُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ وَ هُمْ لایظْلَمُونَ .
2
... و مرا روزی که هر نفسی به آنچه کرده است، جزا داده می شود، درحالی که به آنها ستم نمی شود، در جرگه کسانی قرار مده که با پدران و مادران بدرفتاری کرده و آنها را آزرده اند.
عاق والدین چیست و حد و مرز آن کجاست ؟ عقوق، از نظر لغوی به معنای شکافتن و بریدن است و عقوق والدین به معنای نافرمانی از پدر و مادر، بی احترامی به آنان، کوچک شمردن و قطع ارتباط با آنها و هر کاری است که موجب آزار آنان شود.
عاق والدین کسی است که با برخوردهای ناشایست زمینه نگرانی و نارضایتی آنان را فراهم سازد.
3
در روایات ، درباره عاق والدین حدیث هایی آمده است که مرز، مصداق و نتیجه آن را بیان می کند.
امام صادق علیه السلام می فرماید:
أَدْنَی الْعُقُوقِ «أُفٍّ » وَ لَوْ عَلِمَ اللهُ (عَزَّوَجَل َّ) شَیئاً اَهْوَنَ مِنْهُ لَنَهی عَنْهُ .
4
پایین ترین مرتبه عقوق «اف » است و اگر خداوند در علمش چیزی پایین تر و پست تر از این بود، از آن نهی می کرد.
ایشان در مورد مصداق های عقوق می فرماید:
مِنَ الْعُقُوقِ أَنْ ینْظُرَ الرَّجُلُ إِلی وَالِدَیهِ فَیحِدَّ النَّظَرَ إِلَیهِما.
5
از موارد عقوق و نافرمانی والدین ، آن است که انسان به آنان خیره نگاه کند.
معیار کلی در تحقق عقوق والدین آن است که پدر و مادر آزار بینند و این ممکن است به شیوه های مختلف صورت بگیرد. البته همان گونه که پیش از این گفتیم، در انجام واجبات و ترک محرمات، دستور خداوند مقدّم بر دستور والدین است و این موارد استثنا شده اند.
عاق والدین پی آمدهای دنیوی و اخروی فراوانی دارد که به یک نمونه بسنده می کنیم. امام هادی علیه السلام می فرماید: «اَلْعُقُوقُ یعَقِّبُ الْقِلَّةَ وَ یؤَدِّی اِلَی الذِّلَّةِ ؛ نافرمانی والدین ، تنگ دستی در پی دارد و به ذلت می کشاند».
6
بجاست دلیل حرام بودن نافرمانی پدر و مادر را با استفاده از حدیثی از امام رضا علیه السلام بیان و روشن کنیم که این گناه چه آثار ویرانگری بر فرد، خانواده و اجتماع می گذارد:
خداوند عقوق والدین را حرام فرمود؛ زیرا فرزندان را از احترام به فرمان خدا و احترام به پدر و مادر بازمی دارد؛ کفران نعمت انجام می گیرد؛ (پدر و مادر از نعمت های بزرگ الهی اند.) سپاس گزاری از میان می رود؛ موجب کمی و نابودی نسل بشر می شود؛ احترام و حق بینی نسبت به ایشان کاستی می یابد؛ قطع رحم می شود (و خانواده ها از هم می پاشند)؛ پدر و مادرها از فرزنددار شدن دل سرد می شوند و بی میلی آنان نسبت به تربیت فرزند را در پی دارد.7


برچسب‌ها: مقالات - سبک زندگی در سیره امام سجاد(ع)


تاریخ : [ شنبه 1395/3/1 ] [ ] | نویسنده : [ رسول گلی زاده ]




تمامی حقوق مطالب، برای پایگاه قبله اهل سجود محفوظ است.

X